Đểu ty le keo nha cai 5 là gì?

Đểu ty le keo nha cai 5 nghĩa gốc chỉ những người ty le keo nha cai 5 thuê và gánh thuê ngày trước; nghĩa hiện đại được hiểu là gian manh, lừa lọc, phản phúc bất kể đạo đức.

Nguyên là ngày xưa, khi chưa có xe cộ sẵn như bây giờ, mỗi khi cần đi đâu, người ta phải thuê người ty le keo nha cai 5 đi – nhất là người già hoặc người đang ốm đau, bệnh tật. Còn đồ đạc mang theo lại phải thuê người gánh.

Người gánh thuê được gọi làđểu, còn người ty le keo nha cai 5 thuê được gọi làty le keo nha cai 5.

Mỗi lần cần gọi người đưa đi như thế, thường thì người ta sẽ ra đầu đường - nơi tập trung những người làm nghề đó, và gọi “Cho mộtđểu, haity le keo nha cai 5nhé!”. Thế là sẽ có ba người tất tả chạy vào, hai người vác theo một cái ty le keo nha cai 5, còn một người mang theo đòn gánh quang gánh.

Đểu ty le keo nha cai 5 nghĩa gốc chỉ những người ty le keo nha cai 5 thuê và gánh thuê ngày trước.Ảnh minh họa

Hầu hếtđểuvàty le keo nha cai 5thời trước là những người lao động chân tay, ít học, nghèo khổ cùng cực nên lắm lúc cái việc giành giật khách, rồi sự ăn chia tiền công thường không đều, dẫn đến không vừa ý với nhau, cãi nhau, chửi nhau, thậm chí đánh nhau là việc xảy ra như cơm bữa. Cứ như thế mà dân gian mới có câu “Đối xử với nhau như cái bọn đểu ty le keo nha cai 5!”.

 

Tại sao gọi là đểu ty le keo nha cai 5?

Đểu ty le keo nha cai 5là một từ ghép đẳng lập gồm hai từ độc lậpđểuvàty le keo nha cai 5được ghép lại với nhau. Tuy nhiên, nếu xét theo nguồn gốc xuất phát của hai từ này như đã phân tích ở trên thì nghĩa của chúng được hiểu theo hiện nay có vẻ không phù hợp lắm, nhất là từđểu. Bởi lẽ,đểu ty le keo nha cai 5được hiểu là gian manh, lừa lọc thì làm sao lại gắn với việc đánh nhau, chửi nhau của những người làm nghềđểuvàty le keo nha cai 5ngày trước?

Do đó, ta xét kỹ hơn ở từđểuvì từ này quyết định cho ý nghĩa củađểu ty le keo nha cai 5(1)

Theo đó,đểungoài nghĩa làngười gánh thuê hoặc nghề gánh thuêthì đây còn là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở từ ghi bằng chữ 刁 [diāo], âm Hán Việt hiện đại làđiêu, có nghĩa làgian dối, xảo trá.

Trong tiếng Việt, nói như nhà nghiên cứu An Chi thì thỉnh thoảng vẫn xảy ra những sự cố ngôn ngữ (accidents linguistiques), thể hiện ở sự đan xen hình thức (croisement de formes) và kéo theo nó là sự lây nghĩa (contamination de sens) do từ nguyên dân gian gây ra. Với từ nguyên dân gian, người sử dụng ngôn ngữ thường thay từ mà mình không hiểu được bằng từ mà mình đã biết nghĩa để hiểu nghĩa của cả cụm từ hữu quan.Đểu ty le keo nha cai 5là một trường hợp như thế.

Do từđểutheo nghĩa làngười gánh thuêhoặcnghề gánh thuêlà từ cổ, người ta không còn biết được cái nghĩa cổ xưa của nó nên đưa từđểunghĩa làgian manhvào luôn từ ghép đểu ty le keo nha cai 5, biến ý nghĩa của hai từ này thay đổi theo như cách hiểu hiện nay.

 

Đểu ty le keo nha cai 5 tiếng Anh là gì?

Đểu ty le keo nha cai 5 trong tiếng Anh làcaddishhoặcscampish.

Nguyễn​ Quang

Chú thích

(1) Ngoàiđểu ty le keo nha cai 5, ta còn có thể sử dụngđểu giảhoặc chỉ dùng mỗi từđểucũng đã thể hiện được nghĩa gian manh, lừa lọc. Điều đó cho thấyty le keo nha cai 5thực chất chỉ là từ ký sinh

Tài liệu tham khảo

1. An Chi - Chuyện Đông chuyện Tây, NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 2006

2. Viện Ngôn ngữ học (Hoàng Phê chủ biên), Từ điển tiếng Việt, NXB Đà Nẵng, 2003

---