kèo nhà cái chấm com trù: "Chấn động âm nhạc với người Pháp"

"Năm 1994, đĩa hát của nhóm kèo nhà cái chấm com trù Thái Hà được báo Thế giới Âm nhạc (Le Monde de la Musique) gọi là chấn động âm nhạc.Ông Viện trưởng Âm nhạc Pháp gọi kèo nhà cái chấm com trù là một trong những đỉnh cao của âm nhạc nhân loại”

Những lời giới thiệu của Tiến sỹ kèo nhà cái chấm com trù Nguyễn Xuân Diện khiến khán phòng ồ lên thích thú.

Đó là một khoảnh khắc ấn tượng trong buổi biểu diễn kèo nhà cái chấm com trù mang tên “kèo nhà cái chấm com trù: Cuộc gặp gỡ của âm nhạc và thi kèo nhà cái chấm com”, diễn ra tại Trung tâm Văn hoá Pháp L"Espace, 24 Tràng Tiền, tối qua 10/3. Chương trình do đại sứ quán Pháp tại Hà Nội tổ chức.

Ngồi bệt xem kèo nhà cái chấm com trù vì không còn chỗ

Nghệ thuật kèo nhà cái chấm com trù tưởng chừng không còn nhiều hấp dẫn đối với khán giả ngày nay, nhưng không khí của đêm diễn lại mang đến cách nhìn khác. Còn đông hơn buổi biểu diễn của kèo nhà cái chấm com sỹ,nhạc sỹ trẻ Lê Cát TrọngLýtại khán phòng này trước đó, đêm diễn đặc biệt của nhóm kèo nhà cái chấm com trù Thái Hà đã không chỉ có những khán giả đứng vì không đủ ghế ngồi, mà nhiều người còn phải ngồi bệt dọc 2 bên lối đi.

Khán phòng 250 chỗ ngồi của L’Espace dường như quá chật so với nhu cầu thưởng thức của khán giả. Dù nhu cầu đến từ nhiều lý do (say mê, tò mò, trào lưu…) thì con số khán giả tới với đêm diễn cũng là một thực tế tích cực với những người tổ chức và biểu diễn. Trong số những khán giả tới với đêm diễn, có rất nhiều nhân sỹ, trí thức nổi tiếng như Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, Tiến sỹ Nguyễn Quang A, dịch giả Dương Tường… nhiều văn nghệ sỹ và không ít khán giả trẻ tuổi.

Tấm poster giới thiệu đêm diễn in hình 4 kèo nhà cái chấm com nương rất trẻ trong trang phục áo the khăn xếp của thủa những thế kỷ trước. Đây được cho là bức ảnh tư liệu lâu đời nhất (chụp năm 1884) về kèo nhà cái chấm com trù còn giữ được.

Bản giới thiệu chương trình nhấn mạnh, kèo nhà cái chấm com trù là một di sản văn hóa đặc sắc của Việt Nam. “kèo nhà cái chấm com trù làm người ta nhớ tới những tao nhân mặc khách với lối chơi ngông, chơi sang, rất tinh tế và giàu cá tính sáng tạo của những danh nhân như: Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát, Chu Mạnh Trinh, Tản Đà...

Và cùng với đó là mối quan hệ giữa văn nhân (nhà thơ, nhà báo, họa sĩ) với ả đào - mối quan hệ quan trọng nhất của lối thưởng thức kèo nhà cái chấm com trù. Bởi quá trình tham gia sinh hoạt kèo nhà cái chấm com trù là quá trình văn nhân sáng tạo, thể nghiệm và thưởng thức các tác phẩm của mình”.

7đời giữ niềm yêu với kèo nhà cái chấm com trù

Dẫn chương trình trong đêm diễn là Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, người Việt Nam đầu tiên nghiên cứu và làm luận án tiến sỹ về kèo nhà cái chấm com trù. Bản luận án đó là một trong những tài liệu trong bộ hồ sơ kèo nhà cái chấm com trù để đệ trình lên UNESCO trong đợt xét tuyển năm ngoái.

Bằng phong cách và những lời giới thiệu mặc dù hơi điệu đà nhưng giàu thông tin, anh đã giúp khán giả hiểu thêm nhiều về lịch sử kèo nhà cái chấm com trù, cách thưởng thức…

Dù không hiểu nhiều về kèo nhà cái chấm com trù, nhưng không khí đêm diễn, những làn điệu nhiều cảm xúc và những thông tin thú vị về loại hình nghệ thuật này khiến tôi bị hấp dẫn trong hầu hết thời gian của chương trình. Cái cảm xúc rung động vàhiếm hoi gặp lại kể từ khi bị ấn tượng bởi trường đoạn thể hiện kèo nhà cái chấm com trù xuất thần của diễn viên Thuý Nga trong phim “Mê Thảo, thời vang bóng” (đạo diễn Việt Linh).

Đêm diễn kéo dài 2 tiếng đồng hồ với 6 bài kèo nhà cái chấm com trù, đều do các nhạc công và kèo nhà cái chấm com nương của nhóm kèo nhà cái chấm com trù Thái Hà biểu diễn.

Nhóm kèo nhà cái chấm com trù Thái Hà thuộc một gia đình có truyền thống đáng ngạc nhiên với... 7 đời gìn giữ nghệ thuật kèo nhà cái chấm com trù với nhiều danh kèo nhà cái chấm com danh cầm sáng giá trong từng giai đoạn lịch sử của loại hình nghệ thuật này. Niềm yêu kèo nhà cái chấm com trù được truyền từ đời này sang đời khác, vàlưu giữ qua từng ấy thế hệ.

Theo giới thiệu, nhóm kèo nhà cái chấm com trù Thái Hà đã mang kèo nhà cái chấm com trù đi biểu diễn ở rất nhiều nước trên thế giới trong10 năm qua: Anh, Pháp, Thuỵ Sĩ, Bỉ, Hà Lan, Nhật... Chương trình biểu diễn của nhóm cũng đã từng được truyền hình trực tiếp trên kênh kênh BBC (Anh) và AFP (Pháp).

Cũng chính phần biểu diễn của nhóm kèo nhà cái chấm com trù này là tư liệu đóng góp vào bộ hồ sơ kèo nhà cái chấm com trù của Việt Nam được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.

Sự kỹ thuật và tinh tế trong cách đưa hơi, nhả chữ… của các kèo nhà cái chấm com nương Thu Thảo, Kiều Anh, Thuý Hoà… và nghệ sỹ nổi tiếng Thanh Hoài với những điệu hát nói “Hồng hồng tuyết tuyết”, “Gửi thư”, đặc biệt là làn điệu “36 giọng” lời cổ được coi là làn điệu khó nhất của kèo nhà cái chấm com trù và điệu “Tỳ Bà hành” nổi tiếng của Bạch Cư Dị... tin rằng, sẽ còn quyến rũ thêm nhiều người ngoại đạo với kèo nhà cái chấm com trù, giống tôi...

Một vài hình ảnh trong đêm diễn kèo nhà cái chấm com trù đặc biệt:

TheoVNE.

---