Vì sao hàng chục ngàn kèo nhà cái xanh bật trơ gốc ở Hà Nội sau bão Yagi?

Sau khi cơn bão Yagi càn quét qua các tỉnh phía Bắc Việt Nam, một trong những vấn đề đang được dư luận quan tâm là hàng ngàn kèo nhà cái xanh gãy đổ, bật gốc, lộ ra bộ rễ trơ trụi, thậm chí vẫn bị bó chặt trong các bầu đất.

Theo ước tính sơ bộ, hàng vạn kèo nhà cái xanh ở các tỉnh miền Bắc nơi cơn bão đi qua đã bị bão quật đổ.

Riêng tại Hà Nội, số kèo nhà cái bật gốc ước tính khoảng 24.000.

"Trồng kèo nhà cái nhưng kèo nhà cái phải sống, sống khỏe, tạo mảng xanh cho đô thị, không phải trồng cho xong việc, sau khi nghiệm thu thì 'sống chết mặc kèo nhà cái'," một bài bình luận đăng trên báoLao Độnghôm 9/9, viết.

Bão Yagi đã ghi nhận kỷ lục là cơn bão giữ cấp siêu bão (cấp 16) lâu nhất trên Biển Đông trong khoảng 30 năm trở lại đây.

kèo nhà cái đổ trơ gốc cụt

​

Chụp lại hình ảnh,Hàng loạt kèo nhà cái xanh bật gốc ở Hà Nội, trơ bộ rễ bị bó chặt trong các bầu đất, sau cơn bão Yagi

Sau cơn bão, nhiều người dùng mạng xã hội đã chia sẻ hình ảnh kèo nhà cái xanh đổ bật gốc trên nhiều tuyến đường đô thị nơi cơn bão đi qua.

Đặc điểm chung của các hình ảnh này khiến dư luận chú ý là có rất nhiều kèo nhà cái to gãy đổ để lộ ra bộ rễ chùm rất ngắn.

Nhiều kèo nhà cái khác bật gốc để lộ ra toàn bộ phần rễ kèo nhà cái vẫn bị bó chặt trong những bầu đất bằng nilon, bao bố. Rễ kèo nhà cái không thể xuyên qua các lớp bọc này.

Đây không phải là lần đầu tiên vấn đề kèo nhà cái xanh Hà Nội được mang ra mổ xẻ.

Sau mỗi cơn bão và các đợt kèo nhà cái bị bật gốc, dư luận lại đặt câu hỏi về trách nhiệm của các công ty kèo nhà cái xanh trong việc trồng và chăm sóc kèo nhà cái.

Tuy nhiên, mỗi mùa bão qua đi, kèo nhà cái vẫn tiếp tục bật gốc trong khi dư luận đến nay chưa nhận được câu trả lời nào thỏa đáng.

Dư luận cũng nêu vấn đề liệu có nên ngay lập tức cưa các kèo nhà cái bật gốc làm gỗ thay vì trồng lại và chăm sóc.

Ngày 8/9, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài khi đi kiểm tra tình hình thiệt hại của bão số Ba đã yêu cầu phải cứu, trồng lại những kèo nhà cái xanh đổ do bão.

Đơn vị trồng kèo nhà cái đúng hay sai?

PGS TS Đặng Văn Đông - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả - trả lời báoDân Trírằng việc bọc gốc cho kèo nhà cái là cần thiết, nếu không kèo nhà cái sẽ dễ bị chết do bị sốc trong quá trình vận chuyển và trồng.

Tuy nhiên, khi trồng xuống đất, lẽ ra phải gỡ lớp lưới này ra, hoặc nếu giữ nguyên thì phải dùng chất liệu bọc tự tan.

Chất liệu này đảm bảo tự tan vào đất trong sáu tháng đến một năm, biến thành bùn giúp kèo nhà cái sinh trưởng phát triển tốt.

Dùng nilon bọc bầu kèo nhà cái sẽ bịt kín hơi, khiến rễ kèo nhà cái không thể phát triển, có thể dẫn đến làm chết kèo nhà cái.

Ngoài ra, đơn vị trồng kèo nhà cái cần đặc biệt chú ý kỹ thuật nén chặt đất vào bầu kèo nhà cái, để khi rễ thoát khỏi bọc sẽ ngay lập tức có sự kết nối với phần đất bên ngoài.

Trả lời báoLao Động, Thạc sĩ Ngô Thị Minh Thê - Trưởng bộ môn Cảnh quan và Kĩ thuật hoa viên (Trường Đại học Nông Lâm TPHCM) - nói rằng những kèo nhà cái được lựa chọn trồng ở đô thị phải là những kèo nhà cái có kết cấu rễ cọc, ăn sâu xuống dưới lòng đất. Tuyệt đối không trồng những kèo nhà cái tăng trưởng nhanh.

Về hình ảnh những kèo nhà cái bị đổ còn nguyên bầu đất bọc nilon, bà Thê cũng cho rằng việc này khiến rễ kèo nhà cái không phát triển, khó bám chắc vào đất và dễ gãy đổ.

Cùng chung quan điểm với Tiến sĩ Đông, bà Thê cho hay cần phải sử dụng vật liệu phân hủy được để bọc bầu đất của kèo nhà cái nếu muốn trồng kèo nhà cái giữ nguyên bầu đất.

"Theo đạo đức nghề nghiệp thì không nên làm bọc bầu bằng nilon vì nó không phân hủy được, rễ sẽ không ăn được vào đất," bà Thê nói.

Để tránh kèo nhà cái gãy đổ trong bão, PGS TS Đặng Văn Đông cho rằng với kèo nhà cái to, phải có cọc chống trong thời gian vài năm.

Tuy nhiên, nên hạn chế lấy các loại kèo nhà cái to để trồng ở đô thị, mà ưu tiên các kèo nhà cái có kích thước vừa phải, với đường kính 5- 10 cm, chiều cao 2- 3 mét.

Trao đổi với báoTiền Phongliên quan đến vấn đề này, lãnh đạo một đơn vị chuyên kèo nhà cái xanh đô thị tại Hà Nội khẳng định, tại tất cả các dự án có kèo nhà cái xanh thì việc đưa kèo nhà cái nhỏ về trồng nguyên bầu là "đúng kỹ thuật". Đợt mưa bão quá lớn vừa qua thì kèo nhà cái bật gốc là điều không thể tránh khỏi.

Ý kiến dư luận

Trong khi đó, nhiều ý kiến trênmạngxã hội cho rằng việc trồng kèo nhà cái để trong các bầu đất như vậy là không đúng cách, là cách làm gian dối.

Và rằng cơn bão này là cơ hội để "dựng lại kèo nhà cái và dựng lại người".

Tài khoản Cù Mai Công viết trên Facebook:

"Trước đó bốn năm, trận bão số 5 quét qua Huế hồi tháng 9/2020 khiến 15.000 kèo nhà cái xanh, trong đó có cả ngàn kèo nhà cái cổ thụ bị quật ngã, bật gốc, người Huế đã không cưa đoạn làm củi, làm bàn ghế bán mà ra sức trồng lại hàng ngàn kèo nhà cái, tới giờ xanh mơn mởn, cành lá sum suê.

Đây không phải là chuyện khó với người làm vườn lẫn đơn vị trồng kèo nhà cái....

... Riêng về mấy bầu nhựa quanh gốc kèo nhà cái khiến rễ kèo nhà cái bị bó không khó truy lại đơn vị, bộ phận trồng mấy kèo nhà cái đó lẫn những đơn vị làm đường, làm vỉa hè đã chặt, xén rễ… Để xử lý, kỷ luật và bồi thường về hành vi “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” này. Cũng là một cách răn đe những tái phạm và kiểm tra kỹ hơn việc trồng kèo nhà cái.

Dựng lại nhà, dựng lại kèo nhà cái và quan trọng hơn là cũng cần dựng lại người trồng lẫn kẻ phá."

Ông Huỳnh Ngọc Chênh viết trên Facebook:

"... Nhìn vào các gốc trốc lên ai cũng thấy rõ đó là những bao ni lông phải cả 100 năm sau mới tiêu hủy được. Bằng chứng là sau vài năm trồng các bao ấy vẫn còn nguyên và hoàn toàn không có cái rễ nào xuyên qua bao ấy được. Hầu hết những kèo nhà cái bị bọc rễ ấy phải đâm rễ ra từ phần gốc không bọc bên trên. Đó là lý do tại sao kèo nhà cái đổ dễ dàng. Chưa nói hàng loạt kèo nhà cái khác chẳng thấy gốc và rễ đâu chỉ thấy cắm thân thẳng xuống đất."

Cựu Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng Huỳnh Tấn Vinh đưa ra một số góp ý về cách trồng và chăm sóc kèo nhà cái trên Facebook cá nhân:

"Trồng kèo nhà cái bằng hình thức chiết cành như hình là gian dối. Theo mình thì:

- Nên trồng kèo nhà cái non, chọn kèo nhà cái phù hợp với thổ nhưỡng khí hậu tại nơi trồng. kèo nhà cái non giữ được rễ cái, giúp kèo nhà cái đứng vững khi trưởng thành

- Nếu trồng từ bầu kèo nhà cái nên chuẩn bị hố trồng đủ rộng và sâu, đủ chất dinh dưỡng cho kèo nhà cái. Sau khi đặt kèo nhà cái xuống hố phải cắt bỏ bọc ni lông bao dứa để rễ mới phát triển

- Chèn chống bằng khung tam giác hoặc tứ giác để giữ kèo nhà cái không bị lay gốc khi có gió mạnh làm đứt rễ non.

- Trước mùa mưa bão phải cắt tỉa cành để tán kèo nhà cái không quá sum suê , cản gió làm kèo nhà cái dễ gãy đổ.

Ở các thành phố miền Trung có những hàng kèo nhà cái Xà cừ, kèo nhà cái Sao do người Pháp trồng đã trải qua nhiều giông bão tồn tại hàng trăm năm cho tới nay."

Facebook Nguyễn Thùy Dương chia sẻ kinh nghiệm trồng kèo nhà cái xanh lâu năm:

"Thứ nhất, xét về gốc kèo nhà cái bị bật lên thì bầu bứng quá nhỏ so với tán kèo nhà cái. Bầu rễ quá nhỏ khó trụ tạo cân bằng cho kèo nhà cái.

Thứ hai, kèo nhà cái bật gốc là kèo nhà cái rễ cọc hay còn gọi là rễ đuôi chuột. Rễ đuôi chuột một khi đã chặt thì không thể mọc lại. kèo nhà cái trồng lại vẫn sống nhưng cần diện tích mặt thoáng lớn cho các rễ khác phát triển.

Thứ ba,.. khi thợ đánh gốc bứng kèo nhà cái, sẽ cố định bầu kèo nhà cái bằng lưới hoặc bao để bảo vệ rễ kèo nhà cái. kèo nhà cái bứng xong có thể để trên mặt đất vài tháng tới vài năm tùy từng loại kèo nhà cái với điều kiện vẫn bọc bầu và tưới nước đều. Nhưng khi xác định trồng lại đàng hoàng thì bắt buộc phải cắt bao, cắt lưới quanh bầu. Nếu không phần rễ bị bọc cứng sẽ không phát triển, nó sẽ bị cỗi đi. Phần rễ gần gốc kèo nhà cái sẽ cố ra rễ để hút dinh dưỡng sinh tồn. Điều này làm kèo nhà cái thiếu cân bằng, giảm tuổi thọ, dễ mục rỗng bên trong..."

"Nếu ai hỏi mình ở Hà Nội và Sài Gòn nên trồng kèo nhà cái gì thì an toàn nhất là trồng kèo nhà cái me con... Sau 5-10 năm ssau cho bóng mát tốt..."

Về chuyện cứu kèo nhà cái, hiện cũng có nhiều ý kiến khác nhau. Có ý kiến cho rằng cần cứu, trồng lại kèo nhà cái gãy đổ, chỉ kèo nhà cái nào không thể cứu được mới bỏ.

Trong khi đó, cũng có ý kiến cho rằng chỉ nên cứu các kèo nhà cái có ý nghĩa văn hóa, lịch sử, còn lại kèo nhà cái đã đổ nên loại bỏ, trồng kèo nhà cái khác. Quan trọng nhất là chọn đúng loại kèo nhà cái thích hợp với đô thị và trồng, chăm sóc đúng kỹ thuật.

Nguồn: BBC Vietnam.

---