kèo nhà cái nhận định Tết sau cùng

kèo nhà cái đêm 27 Tháng một 2010 Lượt xem: 579

kèo nhà cái nhận định Tết sau cùng Làng Thanh Khúc, còn gọi là Tranh Khúc, xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì, Hà Nội những năm gần đây nổi tiếng với nghề làm kèo nhà cái nhận định chưng. Đây là một trong những nơi không khí Tết đến sớm nhất ở Hà thành.

Giàu nhờ gói kèo nhà cái nhận định chưng

Làng Tranh Khúc những ngày cuối năm thật bận rộn. Mặc dù Tết vẫn còn hơn nửa tháng nữa nhưng khắp làng trên xóm dưới đã thấy tíu tít người đi rửa lá dong để gói kèo nhà cái nhận định chưng. Nhà nhà, người người, già trẻ lớn bé... đều có việc để làm, tạo nên không khí nhộn nhịp, mang đầy phong vị Tết cổ truyền - điều rất khó tìm thấy ở nơi phố phường chật hẹp. Tết ở đây luôn đến sớm hơn các địa phương khác cả tháng là vì thế.

Một thợ gói kèo nhà cái nhận định chuyên nghiệp mỗi ngày gói được hàng trăm chiếc kèo nhà cái nhận định.

Ngay triền đê đầu làng, lá dong được ô tô chở về từ nhiều miền quê khắp cả nước tập kết thành một bãi lớn. Chị Nguyễn Thị Thủy, người làng Tranh Khúc đang chọn lá, cho biết: “Một ngày mới bắt đầu bằng việc cho kèo nhà cái nhận định ra lò rồi xuất kèo nhà cái nhận định, ra đê nhận lá dong, trưa về đãi nếp, đỗ và rửa lá, đầu giờ chiều bắt đầu gói. Cuối giờ chiều đem kèo nhà cái nhận định vào nồi và nấu cho đến sáng, mùa vụ đến phải “lăn ra mà làm”. Vòng quay làm việc của người dân làm kèo nhà cái nhận định chưng dường như không một phút ngơi nghỉ”.

Lá dong được đưa từ Thanh Hóa, Nghệ An và các tỉnh miền núi phía Bắc tập kết ngay trên đê đầu làng.

Thời điểm chúng tôi đến, mỗi gia đình làm kèo nhà cái nhận định chưng ở Tranh Khúc huy động từ 10-25 người phục vụ cho 5-10 lò luộc luôn đỏ lửa. Người nhà không đủ, đa số những gia đình làm kèo nhà cái nhận định số lượng lớn phải thuê lao động từ nơi khác đến. Trước đây, người làng Tranh Khúc phải tự bao tiêu sản phẩm, nhiều khi phải bán rong trên phố. Giờ thì lái thương đánh xe về tận làng lấy hàng mà còn làm không kịp luộc để giao.

Tranh Khúc trước đây đã có nghề gói kèo nhà cái nhận định chưng nhưng cơ bản vẫn là làng thuần nông nên kinh tế khá khó khăn. Tốc độ đô thị hóa khiến đất đai ngày càng ít dần đi, nghề nông cũng không đủ nuôi người. Nhưng cũng chính nhờ đô thị phát triển nên nghề gói kèo nhà cái nhận định chưng truyền thống của làng mới ngày càng “phất”. Hiện nay không ít người đã giàu lên, làng cũng "thay da đổi thịt" nhờ chính cái nghề truyền thống của ông cha để lại.

Về Tranh Khúc hỏi những gia đình khá lên nhờ nghề kèo nhà cái nhận định, nhiều người chỉ đến gặp vợ chồng Bảo - Ngân. Ngôi nhà bề thế của anh chị ngồn ngộn lá dong, xanh biếc cả khoảng sân. Chị Ngân cười khiêm tốn: “Từ kèo nhà cái nhận định mà nên, nhưng cũng phải từ thời các cụ để lại, vợ chồng tôi lấy đó mà phấn đấu thôi”.

Nhưng người được “bầu” là “vua kèo nhà cái nhận định chưng” lại là ông Nguyễn Minh Tần. Ông Tần năm nay mới ngoài 50 tuổi nhưng đã có đến 30 năm làm kèo nhà cái nhận định. Người nhà ông huy động từ cháu mới 14 tuổi đến người già tham gia làm kèo nhà cái nhận định. Huy động người nhà không đủ, ông phải thuê cả thợ ngoài. Có lúc nhà ông có đến 20 nhân công.

Quanh nhà “vua kèo nhà cái nhận định chưng” ngập những lá dong, lạt, gạo nếp. Đến nỗi, khách đến phải tìm mãi mới có một khoảng trống khoanh chân trên chiếc chiếu hoa. Ngoài sân chất hàng bó lá, trong nhà mọi khoảng trống cũng đều được tận dụng để tập kết lá. Cứ mỗi ngày qua đi khối lượng lá khổng lồ đó lại được gói kèo nhà cái nhận định, rồi lá mới được chất vào.

Ông Tần vừa cho hay: Số lượng kèo nhà cái nhận định chưng ông xuất đi tính đến đơn vị hàng nghìn. Không chỉ xuất đi các tỉnh, năm 1994 lần đầu tiên ông cho kèo nhà cái nhận định chưng xuất ngoại. Có năm, ông xuất một lúc 4.000 chiếc kèo nhà cái nhận định chưng sang Đức. Hiện nay, ông vẫn đều đặn đưa kèo nhà cái nhận định sang cảAustralia, Đức và Nga. Hầu như các gia đình trong làng Tranh Khúc không bán kèo nhà cái nhận định lẻ mà chỉ nhận hợp đồng, như nhà ông Tần, phải đặt ít nhất 200 chiếc trở lên ông mới nhận làm.

Kiếm tiền không dễ

Ông Nguyễn Quốc Triệu ở đội 1, Tranh Khúc khẳng định: “Cái nghề này nghe thì đơn giản vì trước đây nhà nào chả gói kèo nhà cái nhận định chưng dịp Tết. Nhưng gói kèo nhà cái nhận định chưng đi bán cho thiên hạ thì cũng phải có kinh nghiệm. Chúng tôi làm nghề phải giữ chữ tín để đảm bảo hàng bán được làm cả năm, cả đời, đời mình, đời con, đời cháu”.

Để có một chiếc kèo nhà cái nhận định chưng ngon, cần lựa chọn nguyên liệu kỹ. Muốn vậy phải đặt mua từ nhiều vùng miền của đất nước. Lá dong thì phải chọn lá nếp cho dẻo (lá tẻ giòn nên dễ gãy). Nhà ông Triệu thường chọn loại lá đưa ra từ Thanh Hóa, Nghệ An hoặc ở vùng cao Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang. Lá ở những nơi này có màu xanh thẫm, khó gãy, khi luộc kèo nhà cái nhận định ngả màu xanh rất đẹp. Lạt buộc cũng tương tự, cần dẻo, mềm. Riêng loại giang để chẻ lạt buộc kèo nhà cái nhận định được ưa thích là ở vùng núi Lương Sơn (Hoà Bình). Theo ông Triệu, nếp cái hoa vàng ởHải Hậu, NamĐịnh luôn được các nhà làm kèo nhà cái nhận định chưng ở Triều Khúc lựa chọn.

Chị Thủy đang chọn cho mình từng bó lá.

Đỗ làm nhân là loại đậu xanh đã tách vỏ, vàng óng lấy từ HàNam, Ninh Bình, Hưng Yên, khi nấu sẽ giữ màu và thơm, bùi. “Đừng tưởng thịt thăn là ngon. Khi nấu, nhân kèo nhà cái nhận định sẽ khô, vì thế phải chọn loại ba chỉ tức là pha nạc và mỡ. khi chín, mỡ sẽ quyện với các lớp nhân khác khiến kèo nhà cái nhận định ngầy ngậy...” - ông Triệu cho biết. Tuỳ theo loại kèo nhà cái nhận định khách đặt to hay nhỏ mà thời gian luộc kèo nhà cái nhận định kéo dài từ 7-11 tiếng đồng hồ. Muốn kèo nhà cái nhận định ngon luôn phải để kèo nhà cái nhận định chín âm, tức là lâu lâu lại tiếp thêm một ít nước lạnh.

Gói kèo nhà cái nhận định chưng trong tâm trí mọi người là chuyện vui, chẳng mấy khi gợn lên sự khó nhọc. Nhưng với những người làm hàng ngàn kèo nhà cái nhận định để bán thì công việc không hề đơn giản, nhàn nhã. Ban ngày quần quật với việc rửa lá, lau lá, ngâm nếp, đãi đỗ, gói kèo nhà cái nhận định.. chưa tối đã lo nhóm lò. Bắc xong nồi kèo nhà cái nhận định lên bếp mà giấc ngủ không tròn, lo kèo nhà cái nhận định thiếu nước, lo than không đủ, gà chưa gáy sáng đã phải vớt kèo nhà cái nhận định, ép kèo nhà cái nhận định cho kịp giờ... Mọi việc cứ như những vòng quay được nối liền nhau từ ngày này qua ngày khác.

Ông Triệu cho biết: “Làng tôi gói kèo nhà cái nhận định cả năm. Vất vả là thế, chủ yếu lấy công làm lãi. Một chiếc kèo nhà cái nhận định được khoảng 10.000 - 15.000 đồng tuỳ loại. Ngày thường, nhà làm ít được dăm chục chiếc, nhà nhiều thì hơn trăm chiếc. Chỉ có dịp Tết Nguyên đán căng sức ra làm, trừ chi phí, mỗi nhà cũng lãi được khoảng mươi triệu”.

Dân làng Tranh Khúc chuẩn bị Tết từ đầu tháng Chạp nhưng chỉ thực sự được ăn Tết vào sáng mồng một của năm mới sau khi mẻ kèo nhà cái nhận định cuối cùng đêm 30 Tết được xuất đi.

Theo GĐ&XH.