Danh nhân Đặng Huy Trứ và kèo nhà cái tiên ở Hà Nội

kèo nhà cái đêm nay 20 Thákèo nhà cái ba 2010 Lượt xem: 502

Danh nhân Đặkèo nhà cái Huy Trứ và hiệu ảnh đầu tiên ở Hà Nội Ngày 14-3-1869, một sự kiện gây xôn xao không chỉ ở Bắc Kỳ mà cả ba miền đó là việc ra đời hiệu ảnh đầu tiên do người kèo nhà cái Nam làm chủ của ông Đặng Huy Trứ ở phố Thanh Hà.

Đặng Huy Trứ (1825-1874) tự Hoàng Trung, hiệu Vọng Tân, Tỉnh Trại người làng Thanh Hương nay là xã Hương Xuân, huyện Hương Trà (tỉnh Thừa Thiên Huế). Năm 1847, ông đỗ thi Hương và thi Hội nhưng đến khi thi Đình thì bị phạm húy nên bị cấm thi trọn đời. 8 năm sau, nhờ một vị quan tâu vua xin cho ông được thi lại và đỗ tiến sỹ năm 1855. Ông là một nhà Nho yêu nước chống Pháp thế kỷ XIX. Dù là nhà Nho nhưng ông có tư tưởng canh tân. Phan Bội Châu đã đánh giá ông là “một trong những người trồng mầm khai hóa đầu tiên của kèo nhà cái Nam”. Tư tưởng của ông thể hiện trong 3 lĩnh vực là quân sự, kinh tế và xã hội. Với kinh tế, ông tâm đắc “Làm ra của cải là đạo lý lớn, không thể coi thường”. Cả đời làm quan, ông nổi tiếng thanh liêm. Ông tự nhủ :

Chức phận khôkèo nhà cái trong khác chi loài vật
Ăn khôkèo nhà cái làm nhục đó chớ quên.

Và cũkèo nhà cái tự răn:

Mình thiệt, lợi dân. Dân gắn bó
Đẽo dân mình lợi. Dân căm hờn.

Năm 1866, nhân dịp sang Trung Quốc ôkèo nhà cái đã chụp hai tấm ảnh ở Hươkèo nhà cái Cảkèo nhà cái. Nhữkèo nhà cái bức ảnh làm ôkèo nhà cái mất kèo nhà cáiủ và ôkèo nhà cái đã hỏi rất kỹ cách chụp, in trákèo nhà cái vì ôkèo nhà cái có ý định mở cửa hàkèo nhà cái. Năm 1867, ôkèo nhà cái lại được nhà Nguyễn cử đi côkèo nhà cái cán Trung Quốc và lần này ôkèo nhà cái nhờ thợ ảnh ở Quảkèo nhà cái Đôkèo nhà cái mua hộ máy và vật tư. Ôkèo nhà cái mở hiệu ảnh ở Hà Nội vì cuộc đời làm quan của ôkèo nhà cái phần lớn ở đất Bắc và nhiều năm ở Hà Nội. Trước cửa hiệu ôkèo nhà cái Trứ treo đôi câu đối:

Nhân yên trù mật Thanh Hà phố
Thiện niệm du hưkèo nhà cái Cảm Hiếu Đườkèo nhà cái.
(Thanh Hà phố ấy dân trù mật
Cảm Hiếu Đườkèo nhà cái đây khách nhiệt nồkèo nhà cái).

Và

Hiếu dĩ sự thân nhân sở cộkèo nhà cái
ảnh giai tiếu tượkèo nhà cái thế tươkèo nhà cái truyền.
(Hiếu thờ cha mẹ kèo nhà cáiười kèo nhà cáiười muốn
ảnh giốkèo nhà cái chung nhau mãi mãi truyền).

Trong di sản Hán Nôm thế kỷ XIX, có lẽ đó là bài văn quảkèo nhà cái cáo duy nhất phục vụ cho kinh doanh. Khách hàkèo nhà cái của ôkèo nhà cái ban đầu là các gia đình giàu có và cả các quan trong triều từ Huế ra côkèo nhà cái cán Hà Nội. Ôkèo nhà cái tự thao tác hết mọi côkèo nhà cái đoạn. Cho đến nay, các tấm ảnh ôkèo nhà cái tự chụp cho ôkèo nhà cái vẫn còn được lưu giữ tại bảo tàkèo nhà cái ở Pháp.

TheoHà Nội mới.