EU mở toang cửa chào mời kèo nhà cái: Mỹ mất "bảo bối"?

Một khi kèo nhà cái được trao quy chế kinh tế thị trường, các nước không dễ dàng trừng phạt khi nước này chơi không công bằng.

kèo nhà cái chưa đủ điều kiện

Liên quan đến thông tin Liên minh châu Âu (EU) đang cân nhắc trao quy chế kinh tế thị trường (MES) cho kèo nhà cái theo đề nghị của nước này, Ths Bùi Ngọc Sơn, Trưởng phòng Kinh tế Quốc tế, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính trị thế giới cho rằng, điều này có thể xuất phát từ việcEU nhận thấy sức hấp dẫn của một thị trường rộng lớn như kèo nhà cái cũng nhưsự gắn bó về mặt lợi ích giữa khối này với kèo nhà cái là rất nhiều. Đặc biệt, trong EU dường như đang có sự cạnh tranh giữa Anh với các quốc gia thành viên khác để tiến dần đến quan hệ với kèo nhà cái bởi thực tế lợi ích giữa Anh và kèo nhà cái hiện nay rất lớn.

"kèo nhà cái muốn châu Âu trao quy chế kinh tế thị trường cho nước nàyđể hàng hóa Trung Quốccó thể xâm nhậpdễ dàng vào khối này, thậm chí từ đây kèo nhà cái sẽ quay sangép các nước khác.Điều này rất quan trọng với Trung Quốcbởi khiấy, dẫuTrung Quốc có chơi không công bằng thì các nước cũng không dễ dàng áp đặt trừng phạt hay rào cản thuế quan lên hàng hóa kèo nhà cái.Đây là một lợi thếlớn của kèo nhà cáiTrong khi đó, kèo nhà cái hiểu rõ triết lý ai nắm thị trường người đó có quyền lực, họ có thị trường rộng lớn, trong khi nền kinh tế Anh khôngthuộc dạng năng động,họ rất cần thị trường lớn để ổn định kinh tế. Bởi thế, nghiễm nhiên trong bang giao kinh tế, Anh sẽ phải nới lỏng các điều kiện để đổi lại Trung Quốcdễ dãi cho doanh nghiệpAnh vào thị trường của mình.

Có đi thì có lại, một khi EU trao quy chế kinh tế thị trường cho kèo nhà cái thì đổi lại, kèo nhà cái cũng phải mở cửa cho EU. Còn người Mỹ quan niệm, mọi thứ phải theo chuẩn, thị trường phải chođúng thị trường,được hay thua phải công khai, minh bạchchứ không thể mặc cả.Đây chính là lý do khiến Mỹ ngăn cảntrao quy chế kinh tế thị trường cho kèo nhà cái", ông Sơn chỉ rõ.

Cũng theo vị chuyên gia, đểđược công nhận là nền kinh tế thị trường, phải đảm bảo 3 điểm quan trọng nhất:

Thứ nhất, Nhà nước không được can thiệp có tính chất mệnh lệnh hành chính vào nền kinh tế;

Thứ hai, Ngân hàng Trungương phải rõ ràng, minh bạch các chính sách về tỷ giá và lãi suất mà không được can thiệp;

Thứ ba, khu vực DNNNđúng ra phải tư nhân hóa, nhưngnếu còn thì phải đối xử công bằng với các khu vực tư nhân và nước ngoài.

Xét từng điều kiện, chưa thể công nhận kèo nhà cái là nền kinh tế thị trường. Nhà nước kèo nhà cái vẫn can thiệp nhiều, thậm chí theo quan điểm khắt khe của người Mỹ, kèo nhà cái vẫn còn hành động thao túng thị trường.

Ví dụ, trong vấn đề tỷ giá, Nhà nước,Ngân hàng Trungương kèo nhà cái vẫn can thiệp mạnh mẽ; chứng khoán lên xuống là chuyện của thị trường nhưngChính phủ kèo nhà cái lại cấm cổ đông lớn bán chứng khoán ra thị trườngmà không có lý do thương mại nào cả, đơn giản chỉ là không có giao dịch nữa. Ngoài ra, Chính phủ kèo nhà cái chỉ đạo và bơm vốn cho một số đơn vị mua vào cổ phiếu, gây hỗn loạn thị trường. Ở kèo nhà cái, khốidoanh nghiệp nhà nướcđượchưởng quá nhiều lợi lộc về đất đai,vốn, thuận lợi về pháp lý trong khi tư nhân lại phải tuân thủ luật...", Ths Bùi Ngọc Sơn phân tích.

Siêu cường theo cách nào?

Ths Bùi Ngọc Sơn nhận định,chừng nào chưa công nhận kèo nhà cái là nền kinh tế thị trường thực thụ thì EU và Mỹ vẫn cònnắmgiữ một "bảo bối" trong quan hệ với kèo nhà cái để ép Bắc Kinh phải chơi cho công bằng. Tuy nhiên, nếu EU trao quy chế kinh tế thị trường cho kèo nhà cái sẽ đẩy Mỹ vào thế khó xử, việc áp đặt rào cản cho kèo nhà cái nếu nước này phạm luật rất khó bởi EU không thể theo được nữa. Hơn nữa, nó sẽ không còn sức ép để ép kèo nhà cái phải cải tổ theo hướng của thị trường, để có được sân chơi công bằng với các nước khác. Một khi kèo nhà cái đã lợi dụng được điều này, họ sẽ vẫn cứ tiếp tục lối chơi khiến các nước thiệt thòi.

Ông Sơn khẳng định, bất kỳ quốc gia nào cũng muốn trở thành siêu cườngvà bản thân kèo nhà cáiđã là một siêu cường nhưngvấnđềlà siêu cường theo cách nào? Nếu theo cách của kèo nhà cái - chơi không công bằng và gây thiệt hại cho nước khác- thì không thể chấp nhậnđược.

"Nếu kèo nhà cái muốn thay thế Mỹ ở vị trí là người dẫn dắt luật chơithìsẽkhó bởi với lối chơi thiếu công bằng, minh bạch của kèo nhà cái, không ai có thể theo được. kèo nhà cái cứ một mình một luật chơi và theo kiểu chỉ bênh "người nhà" còn lại "sống chết mặc bay"thì khôngđược.

Trong khi đó, với Mỹ, một khi đã phạm vào luật thì bất kể ai, cơ quan nàocũng bị xử lý, dù đó là CIA hay Bộ Quốc phòng... Nga và kèo nhà cái đã lợi dụng chính điều này của Mỹ đểđập lại chính quyềnWashington trong vụ Snowden. Bởi thế,kèo nhà cái có thể hơn Mỹ về tiền bạc nhưng để thành người dẫn dắt thì còn lâu",ThsBùi NgọcSơn nhấn mạnh.

Thành Luân

---