Ông Trump muốn điều hành tỷ lê kèo nhà cái phủ như doanh nghiệp để sa thải công chức dễ hơn

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết tỷ lê kèo nhà cái quyền của ông sẽ tái áp dụng “Chương trình F” nhằm phân loại lại hàng chục nghìn nhân viên liên bang.

Đây là bước đi mà ông Trump khẳng định sẽ "cho phép tỷ lê kèo nhà cái phủ liên bang cuối cùng cũng được điều hành như một doanh nghiệp".

tỷ lê kèo nhà cái sách từng bị hủy bỏ dưới thời Tổng thống Joe Biden này sẽ chuyển những công chức tham gia công tác hoạch định tỷ lê kèo nhà cái sách sang nhóm "tỷ lê kèo nhà cái sách theo lịch trình/sự nghiệp", qua đó làm suy yếu các quyền được bảo vệ của họ và tạo điều kiện cho việc sa thải dựa trên yếu tố tỷ lê kèo nhà cái trị.

Người dân biểu tình ở Washington tháng 4/2025.

Phát biểu trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump nhấn mạnh: "Nếu những công nhân tỷ lê kèo nhà cái phủ này từ chối thúc đẩy lợi ích tỷ lê kèo nhà cái sách của tổng thống hoặc tham gia hành vi tham nhũng, họ sẽ không còn việc làm nữa. Đây là lẽ thường tình".

Giáo sư Don Moynihan tại Đại học Michigan cảnh báo rằng tỷ lê kèo nhà cái sách này có thể ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn người, vì "hầu như mọi công chức đều có tác động đến tỷ lê kèo nhà cái sách theo cách này hay cách khác".

Ông Trump ban hành tỷ lê kèo nhà cái sách Chương trình F vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên, nhưng bị ông Biden hủy bỏ ngay trong ngày đầu nhậm chức năm 2021.

Kế hoạch mới đang được triển khai cùng Ủy ban Hiệu suất tỷ lê kèo nhà cái phủ - cơ quan cải cách do tỷ phú Elon Musk hỗ trợ, với mục tiêu cắt giảm quy mô và chi phí hành tỷ lê kèo nhà cái. Tuy nhiên, Everett Kelley - Chủ tịch Liên đoàn Công nhân tỷ lê kèo nhà cái phủ Mỹ (AFGE) - cảnh báo động thái này sẽ "làm xói mòn hệ thống tuyển dụng dựa trên năng lực và làm suy yếu dịch vụ dân sự chuyên nghiệp mà người dân Mỹ tin tưởng".

Theo các chuyên gia, động thái khôi phục chương trình F không chỉ đơn thuần nhằm cải cách hành tỷ lê kèo nhà cái, mà còn thể hiện tham vọng của ông Trump trong việc tái định hình toàn bộ cấu trúc quyền lực trong tỷ lê kèo nhà cái phủ liên bang. Việc mở rộng diện nhân viên có thể bị sa thải lên khoảng 50.000 người - so với 4.000 người thuộc diện bổ nhiệm tỷ lê kèo nhà cái trị hiện tại - có thể giúp Tổng thống kiểm soát tốt hơn các cơ quan tỷ lê kèo nhà cái phủ vốn bị coi là "khó kiểm soát" trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Ý tưởng này cũng là một trong những trụ cột tỷ lê kèo nhà cái của bản kế hoạch cải tổ bộ máy tỷ lê kèo nhà cái phủ với mục tiêu tăng cường quyền hành pháp và xóa bỏ ảnh hưởng của cái gọi là "nhà nước ngầm" - thuật ngữ chỉ tầng lớp công chức lâu năm có thể cản trở chương trình nghị sự của tổng thống.

Tuy nhiên, giới học giả và các tổ chức đại diện cho công chức liên bang lo ngại kế hoạch này sẽ làm suy yếu tính chuyên nghiệp, phi tỷ lê kèo nhà cái trị của bộ máy hành tỷ lê kèo nhà cái và khiến các cơ quan dễ bị chi phối bởi động cơ tỷ lê kèo nhà cái trị. Everett Kelley cảnh báo: "Việc biến hàng chục nghìn công chức thành 'người của tổng thống' sẽ làm lung lay nền tảng khách quan, trung lập vốn là cốt lõi của nhà nước dân chủ".

Theo vtcnews.vn

---