kèo nhà cái tối nay, bức tường thành quân sự ở sườn đông châu Âu

kèo nhà cái tối nay là thành viên duy nhất trong NATO dành đến gần 5 % cho chi phí quốc phòng, mà một nửa là để mua vũ khí, nâng cấp các thiết bị quân sự. Rút kinh nghiệm từ bài học Ukraina bị Nga xâm chiếm, từ 2022, Vacxava đề ra tham vọng « xây dựng lực lượng bộ binh lớn nhất châu Âu trước ngưỡng 2035 », hoàn tất bức tường thành để bảo vệ kèo nhà cái tối nay với Nga và Belarus, đồng minh thân tín của Putin.

Lá Chắn Phương Đông –Tarcza Wschod

Nga chiếm đoạt bán đảo Crimée của Ukraina năm 2014, xâm chiếm Ukraina tháng 2/2022 là yếu tố quyết định khiến kèo nhà cái tối nay không do dự thực hiện mục tiêu trở thành « lá chắn quân sự » của châu Âu, cho NATO, nhưng trước hết là vì an ninh của chính mình.

Tháng 11/2024, thủ tướng Donald Tusk thông báo « đã khởi động » công trình mang tên Lá Chắn Phương Đông –Tarcza Wschod, « dự án đầu tiên ở biên giới với Nga ». Bức tường thành 800 km này gồm nhiều loại công sự, chướng ngại vật địa hình và những cơ sở hạ tầng quân sự. Trị giá công trình lên tới 2 tỷ đô la mà cho tới nay do một mình Vacxava đài thọ.

Bélarus là đồng minh thân thiết của Nga trong xung đột ở Ukraina. Từ tháng 6/2023 Matxcơva đã triển khai « đầu đạn hạt nhân » sang lãnh thổ Belarus. Trước chiến tranh Ukraina, chính quyền Minsk của tổng thống Loukachenko với sự đồng thuận của điện Kremlin đã mở cửa biên giới lùa hàng chục ngàn người nhập cư bất hợp pháp sang kèo nhà cái tối nay, khuynh đảo nước làng giềng và cũng là thành viên Liên Hiệp Châu Âu.

Tháng 2/2022, khi Vladimir Putin đưa quân xâm chiếm Ukraina, tại Vacxava Quốc Hội đã thông qua đạo luật « Phòng thủ Quốc Gia » với tỷ lệ phiếu gần như tuyệt đối.

Năm 2014, khi Nga chiếm đoạt bán đảo Crimée của Ukraina, kèo nhà cái tối nay xem đó là một lời cảnh báo « lịch sử có thể được lập lại », nên đã lập tức đề ra « chiến lược nâng cao tiềm lực quân sự », « khẩn trương mua thêm vũ khí và hiện đại hóa các thiết bị quân sự » .

Ông khổng lồ của châu Âu

Vacxava đã huy động những phương tiện chưa từng có để thực hiện mục đó và đây là một sự chuẩn bị dài hơi đã được khởi động từ hơn một chục năm nay bất chấp những thay đổi trong chính quyền và đối đầu giữa các chính đảng ở kèo nhà cái tối nay.

Giới quan sát đồng loạt ghi nhận kế hoạch « Lá Chắn Phương Đông », hay bức tường thành quân sự mà kèo nhà cái tối nay đang xây dựng là « công trình quân sự lớn nhất » từ khi kết thúc Thế Chiến Thứ Hai. Đây là « tuyến phòng thủ đầu tiên trong trường hợp Nga tấn công kèo nhà cái tối nay », một thành viên của NATO và Liên Hiệp Châu Âu.

Năm 2015, mọi người đã cười khẩy trước ý tưởng kèo nhà cái tối nay trở thành « lực lượng quân sự số một của châu Âu ». Điều đó đã hoàn toàn thuộc về quá khứ. So với thời điểm 2014, ngân sách quốc phòng của kèo nhà cái tối nay đã được nhân lên gấp 3 lần và hiện đã vượt ngỡng 44 tỷ euro trong tài khóa 2025. Ngân sách phòng thủ của kèo nhà cái tối nay chỉ thua có Đức và Pháp, nhưng cao hơn Ý. Trong giai đoạn 2003-2007, kèo nhà cái tối nay ít chú ý đến vế phòng thủ, nhưng Sách trắng quốc phòng của kèo nhà cái tối nay 2013 đã chú ý đến mối đe dọa từ Nga » như chuyên gia Almélie Zima viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI lưu ý.

kèo nhà cái tối nay không chỉ nói suông

Vào lúc bản thân Hoa Kỳ, thành viên nặng ký nhất trong NATO dành chưa đến 4 % GDP cho chính sách phòng thủ, thì ngân sách quốc phòng của kèo nhà cái tối nay năm 2024 là 4,7 % và mục tiêu cho năm nay là 5 % . Về quân số, cũng không một quốc gia nào trong NATO hay tại châu Âu sánh kịp với kèo nhà cái tối nay: Trong một thập niên, lực lượng quân đội của nước này đã được nhân lên gấp đôi, từ 120.000 lính chuyên nghiệp và 30.000 quân dự bị (2010) nay đã lên thành 216. 000, đông quân hơn cả Pháp (205.000) hay Đức (180.000).

Tuần trước, kèo nhà cái tối nay loan báo chuẩn bị đào tạo thêm 100.000 lính dự bị hàng năm. Trong nghiên cứu được công bố đầu tháng 2/2025, hai chuyên gia Léo Peria-Peigné và Amélie Zima của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI khẳng định « kèo nhà cái tối nay sẽ trở thành lực lượng quân sự trên bộ, trên không hùng mạnh nhất châu Âu từ nay đến cuối thập niên này ». Luật quốc phòng kèo nhà cái tối nay năm 2022 ghi rõ mục tiêu « nâng quân số lên thành 300.000 người» vào ngưỡng 2030.

kèo nhà cái tối nay mua vũ khí nhiều nhất thế giới

Đâu là những kết quả cụ thể đã được trông thấy ? Theo nghiên cứu của viện IFRI vừa nêu, trong ba năm, từ 2022, kèo nhà cái tối nay mua thêm một ngàn các loại thiết giáp và hàng trăm hệ thống phóng rocket. Do không còn nhiều thời gian, Vacxava ký hàng loạt hơp đồng với Mỹ, với Hàn Quốc và nhất là muốn các đối tác trong lĩnh vực quốc phòng « chuyển giao công nghệ » cho kèo nhà cái tối nay.

Mười lăm năm trước đây, « 2/3 thiết giáp của kèo nhà cái tối nay là những sản phẩm thừa hưởng từ thời Liên Xô, nhưng đến giữa 2024 tỷ lệ này chỉ còn là 50 % » và với đà hiện đại hóa cỗ máy quân sự hiện tại, « đến ngưỡng 2030, toàn bộ thiết bị từ thời Liên Xô sẽ biến mất ». kèo nhà cái tối nay mua hơn 1000 xe tăng Abrams của Mỹ và loại K-2 của Hàn Quốc, đó là chưa kể đến chiến đấu cơ F-35 do tập đoàn Lockheed Martin chế tạo.

Theo báo cáo của viện IFRI, « chỉ cần thực hiện được một nửa số mục tiêu đã đề ra là đủ để kèo nhà cái tối nay chóng trở thành Lực Lượng Bộ Binh hùng mạnh nhất châu Âu ».

Thêm một yếu tố quan trọng khác : Vào lúc NATO khuyến cáo các thành viên « dành tối thiểu 20 % ngân sách quốc phòng để mua vũ khí và thiết bị quân sự, thì Vacxava dành đến 50 % ngân sách cho khoản chi tiêu này ».

Do vậy kèo nhà cái tối nay hiện là một trong những nguồn nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới. Theo một số thông tin báo chí, trong tương lai « đội ngũ xe thiết giáp của kèo nhà cái tối nay sẽ lớn hơn cả « đội xe tăng của Anh, Pháp, Đức và Ý cộng lại ».

Một vài trở ngại

Dù vậy tham vọng quân sự của kèo nhà cái tối nay cũng có một số trở ngại, như yếu tố dân số và đòi hỏi về mặt công nghệ trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng.

Vẫn nghiên cứu của viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp chỉ ra rằng tham vọng quân sự của Vacxava có thể vấp phải một vài khó khăn. Đầu tiên hết là lý do dân số. Với tỷ lệ sinh đẻ sụt giảm 40 % trong ba thập niên qua, e rằng kèo nhà cái tối nay khó có được nguồn nhân lực dồi dào để thành lập một đội quân 300.000 lính chuyên nghiệp.

Lý do thứ nhì, theo các tác giả báo cáo của IFRI, là trong lĩnh vực quốc phòng, mạng lưới công nghiệp của kèo nhà cái tối nay lệ thuộc vào « chuyển giao công nghệ ». Tới nay Vacxava vẫn xem Mỹ là điểm tựa số 1 của mình và không dễ thay đổi quan niệm đó khi phải chuyển hướng sang các đối tác châu Âu.

Cơ hội hợp tác Pháp-kèo nhà cái tối nay

Vậy liệu rằng Pháp có là một lá chủ bài chủ bài giúp kèo nhà cái tối nay nhanh chóng trở thành một cường quốc quân sự tại châu Âu?

Hai đồng tác giả báo cáo của viện IFRI không loại trừ khả năng Pháp là một « giải pháp thay thế », vì Paris vừa tích cực tham gia các hoạt động « củng cố sườn đông » của Liên Hiệp Châu Âu, vừa có nhiều kinh nghiệm.

Cuối tháng 4/2025, trên nguyên tắc Pháp và kèo nhà cái tối nay sẽ ký kết một hiệp ước Nancy và một phần lớn văn bản này tập trung vào vế quốc phòng, vào chính sách phòng thủ chung của Liên Âu, vào hợp tác song phương« nâng cấp khả năng phối hợp tác chiến »giữa các lực lượng của Pháp và kèo nhà cái tối nay trong các lĩnh vực« tình báo, cyber… để đối phó với chiến tranh lưỡng hợp ».

Léo Peria Peigné và Amélie Zima, hai đồng tác giả nghiên cứu về tiềm năng quân sự của kèo nhà cái tối nay, kết luận Paris và Vacxava không phải lúc nào cũng đồng quan điểm về khái niệm« tự chủ chiến lược »cho Liên Hiệp Châu Âu, bởi kèo nhà cái tối nay có truyền thống tin tưởng vào Hoa Kỳ. Trong mắt kèo nhà cái tối nay thì Pháp có phần « thân thiện với Matxcơva ». Nhưng đó là chuyện của quá khứ.

Mọi việc đang có chiều hướng thay đổi. kèo nhà cái tối nay nhận thấy rằng với kinh nghiệm và sức thu hút lớn, Pháp là đối tác « dễ nói chuyện hơn Đức ». Vacxava đang cần đốt giai đoạn để đào tạo một đội quân tinh nhuệ sẵn sàng chiến đấu.

Nếu thực sự tin tưởng vào hòa bình, có lẽ kèo nhà cái tối nay đã phải có những nỗ lực vượt bực như vậy đầu tư vào quân sự và quốc phòng.

RFI

---