Kho tàng tục ngữ Việt phản ánh triết lý, xã hội và văn hóa kèo nhà cái tối

Kho tàng kèo nhà cái tối nay ánh triết lý,xã hội và văn hóangười Việt. Những ưu điểm, phẩm chất cao đẹp của dân tộc ta được bộc lộ trong tục ngữ.

Tay có ngón ngắn ngón dài, kèo nhà cái tối nay có năm bảy hạng nên có những quan điểm sống trái ngược nhau

Do vậy tục ngữ cũng là tấm gương phản chiếu những tật xấu, nhân sinh quan của một bộ phận người kèo nhà cái tối nay.

Trước hết đó là tính cá nhân, vị kỷ, chỉ biết vơ vén cho mình, cho gia đình, họ hàng, với lối sống khôn lỏi, ranh vặt:khôn sống mống chết, khôn ăn kèo nhà cái tối nay dại kèo nhà cái tối nay ăn. Và tạo ra những vây cánh họ tộc:trong họ ngoài làng,một kèo nhà cái tối nay làm quan cả họ được nhờ.

Người kèo nhà cái tối nay trọng miếng ăn:đánh mõ không bằng gõ thớt, muốn ăn trước kèo nhà cái tối nay, còn khó khăn, nguy hiểm đùn cho kèo nhà cái tối nay khác:ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau.

Của chùa,của kèo nhà cái tối naythì bồ tátmặc sức xài xả láng, còncủa mình thì lạt buộc. Điều gì cá nhân không hưởng lợi thì không làm:ôm rơm rặm bụng.

Việc chung sẽ có kèo nhà cái tối nay khác lo, tội gìăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng, chỉ tổlắm thóc, nhọc xay. Ấy vậy nêncha chung không ai khóc.

Lối sống vô cảmcháy nhà hàng xóm bình chân như vại,sống chết mặc bay, tiền thày bỏ túicũng sinh ra từ tính cá nhân, ích kỷ.

Muốn sống yên ổn trong một xã hội nhiềutai bay vạ gió, con kèo nhà cái tối nay phải thu mình lại, tránh những vạ miệng, nói năng nước đôi:kèo nhà cái tối nay khôn ăn nói nửa chừng, để cho kẻ dại nửa mừng nửa lo, làm trai cứ nước hai mà nói hoặcmũ ni che tai, việc ai chẳng biết.

Có lối sống an phậnlão giả an chi, nhẫn nhục im lặngngậm miệng ăn tiền, cam chịu thân hèn không dám động đến những kèo nhà cái tối nay quyền chức, còn domiệng quan trôn trẻ, lươn lẹo khó lường.Thấp cổ bé họngnhưng muốn sống an toàn nên sẵn sàng lo lót, chạy chọt.

Dẫu nghề nào cũng “ăn”, cũng “tham nhũng vặt”:thợ may ăn giẻ, thợ vẽ ăn hồ, thợ bồ ăn nan, thợ hàn ăn thiếc... nhưng nghề làm quan thì hết biết:quan thấy kiện như kiến thấy mỡ. Nghề làm quan kiếm ăn dễ nhất, “khủng” nhất, tham nhũng lớn nhất khiến bà mẹ phải thốt lên:Con ơi mẹ bảo con này/cướp đêm là giặc cướp ngày là quan.Quan mới hay bới chuyện.Vô phúc mới lôi nhau lên quan.Vô phúc đáo tụng đình, tụng đình rình vô phúc, bởi nén bạc đâm toạc tờ giấy.

Coi mìnhlà trung tâm, cái gì của mình cũng hơnvà thiên lệch đến vô lý:
Ta về ta tắm ao ta/dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn.

Mình là nhấtnên không thích và cũng không có khả năng hợp tác, nhất là khi quyền hành nắm trong tay. Hậu quả làlắm thầy thối ma,lắm cha con khó lấy chồng. Tự cao đấy nhưng cũng lại tự ti đấy:văn mình, vợ kèo nhà cái tối nay.

Anh em sinh đôi của tính ích kỷ, cá nhân làbệnh háo danh, dẫu là hư danh. Trạng Quỳnh từng được kèo nhà cái tối nay làng cầu cạnh giúp họ trở nênông nọ bà kia, với cuộc đờimột miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp. Sinh thói trọng hình thức, rồi nạnmua quan bán tước.

Có cầu ắt có cung. Hình thành những kèo nhà cái tối nay hành nghề “chạy” (chạy chức, chạy quan, chạy bằng cấp, chạy huân chương, chạy danh hiệu...), và những kèo nhà cái tối nay làm giả tất tần tật mọi thứ, tạo ra một xã hội đầy rẫy những giá trị giả.

Háo danh nên chỉ thích được khen, khó chịu cả với những lời chê hợp lý. Người kèo nhà cái tối nay chỉ sợmang tiếngchứ không sợ làm điều xấu.

Trong các từ điển tiếng kèo nhà cái tối nay, chỉ có cụm từ (sợ)mang tiếng, (sợ)mất mặtmà không thấy (sợ)cái xấu. Còn công việc thì lại đùn đẩy nhau trách nhiệm, biên chế càng phình lên thì công việc càng rối và bê trễ,lắm sãi không ai đóng cửa chùa.

Đáng sợ nhất là thói kèn cựacon gà tức nhau tiếng gáy,trâu buộc thì ghét trâu ăn, quan võ thì ghét quan văn dài quầnvà thậm chíkhông ăn thì đạp đổ.

Một xã hội mà tính cá nhân, đố kỵ nổi trội lại rất háo danh và coi trọng hình thức sẽ không có chỗ đứng cho những kèo nhà cái tối nay tài, muốn đóng góp cho đất nước luôn vươn tới những tầm cao mới.

Đánh chó phải ngó chủ Nhiều vụ việc trong đời sống, nhiều cách hành xử cho thấy người kèo nhà cái tối nay rất nhớ câu đánhchó phải ngó chủ,gió chiều nào che chiều ấy, cốt sao được an toàn. Và cũng là lối sống phù thịnh, chẳng ai phù suy. Ai chẳng may gặp rủi ro, thất thế thì người tanhờ gió bẻ măng, thừa cơ đụcnước béo cò, giậu đổ bìm leodìm cho chết luôn.

NGUYỄN ĐỨC DÂN

---